به گزارش روابطعمومی دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها، در این شماره هشت مقاله از جدیدترین مقالات علمی- پژوهشی در راستای ارائه آخرین یافته های علمی پژوهشگران در عرصه ارتباطات و رسانه به چاپ رسیده تا زمینه دسترسی به دستاوردهای علمی معتبر و به روز در حوزه رسانه برای محققان و دانشجویان و سایر علاقه مندان این حوزه فراهم شود. این مقالات شامل مطالب و یافته های ارزنده در خصوص روزنامه نگاری دیجیتال، تحلیل داده اخبار صدا و سیما، عوامل خودسانسوری در شهروندان تهرانی در اینستاگرام، ...، و متقاعدسازی در تبلیغات است که در این شماره به چاپ رسیده است.
در زیر برای آشنایی مخاطبان عناوین مقالات به همراه شرح مختصری از آنها آورده شده است:
- واکاوی ابعاد معرفتی روزنامه‌نگاری دیجیتال / اسماعیل افقهی
هدف از این تحقیق، شناخت ابعاد معرفتی روزنامه‌نگاری دیجیتال است که یکی از پیامدهای آن افزایش تولید و توزیع اخبار جعلی است که فرایند آگاه‌سازی و اعتماد عمومی را به‌شدت تحت‌الشعاع قرار داده و آسیب‌های فراوانی به پایه‌های حکمرانی و دموکراسی وارد کرده است. در این پژوهش از روش فراترکیب بر روی کلیۀ تحقیقات انجام‌شده در بازۀ زمانی ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۳ استفاده شده است.
- درنگی بر فرصت‌های تحلیل داده در اخبار صداوسیما / ارسلان ویسی سرچشمی، جهاندار امیری ، ابراهیم فتحی
روزنامه‌نگاری داده‌محور، فرایند استفاده از داده‌ها برای تولید، روایت و انتشار فرآورده‌های خبری است که در دهۀ اخیر موردتوجه و اقبال سازمان‌های خبری پیشرو و برجسته قرار گرفته است. این پژوهش با هدف آگاهی‌بخشی از فرصت‌های روزنامه‌نگاری داده‌محور و ایجاد انگیزه برای کاربرد مؤثر آن در اخبار صداوسیما، به شناسایی این فرصت‌ها می‌پردازد. داده‌های این پژوهش از راه مصاحبه با کارشناسان و خبرگان جمع‌آوری و با روش تحلیل مضمون، تحلیل شده است.
- شناسایی و ارائۀ مدل عوامل خودسانسوری شهروندان تهرانی در شبکۀ اجتماعی اینستاگرام / مرحمت سلماسی، بهاره نصیری، طهمورث شیری
این پژوهش به شناسایی و ارائۀ مدل عوامل خودسانسوری شهروندان تهرانی در شبکۀ اجتماعی اینستاگرام با تأکید بر رویکردهای ارتباطی، فرهنگی و حقوقی می‌پردازد. روش بکار گرفته شده تحقیق، آمیختۀ اکتشافی و روش نمونه‌گیری در بخش کیفی، هدفمند و در بخش کمی، خوشه‌ای چندمرحله‌ای است.
- تحلیل بازنمایی تصویری زنان در عکس‌های اینستاگرام / رزیتا صفری صدیق، امیرعباس محمدی راد، نادر شایگان فرد
حضور گستردۀ زنان معاصر ایران در عکس‌های ساخته و پرداخته شدۀ اینستاگرام، نوعی از زیست رسانه‌ای را برای اکنون آنان رقم‌زده و پای مفهوم دگرمکان یا هتروتوپیای فوکو را به پژوهش باز کرده است.
این مقاله با هدف روشن ساختن تصویر معاصر و رسانه‌ای زنان و در پی پاسخ به پرسش اصلی پژوهش، که بر ارتباط ساختار فناورانه هتروتوپیای رسانه‌ای اینستاگرام ذیل اصل اولِ هتروتوپیا (هتروتوپیای انحرافی) با تصویر زنان معاصر ایران در حادواقعیت رسانه‌ای قرار گرفته است، به مشاهدۀ عکس‌هایی از آنان در بازۀ زمانی دی‌ماه ۱۴۰۰ تا مرداد ۱۴۰۲ در میان صفحات کاربری عمومی این شبکه پرداخته است.
- مطالعۀ روایت‌شناسانۀ بازی رایانه‌ای تعاملی "قصه‌های قرآنی" بر پایۀ نظریۀ جهان‌های ممکن / مریم شیخ‌زاده،
زهرا رهبرنیا
این پژوهش با رویکردی روایت‌شناسانه، به تحلیل محتوایی فضای بازی رایانه‌ای تعاملی "قصه‌های قرآنی" بر پایۀ نظریۀ جهان‌های ممکن "ماری لور رایان" می‌پردازد. پرسش اصلی پژوهش این است که روایت‌شناسی چگونه در فضای داستانی بازی "قصه‌های قرآنی" به فرهنگ‌سازی برای کودکان کمک می‌کند.
این پژوهش با روشی توصیفی-تحلیلی و هدفی توسعه‌ای-کاربردی، با نگاهی به الگوبرداری از روایت‌گری در بازی‌های رایانه‌ای تعاملی، انجام شده است.
- نوع‌شناسی متقاعدسازی در تبلیغات بر مبنای رویکرد شناختی / طاهره ایوبی، رضا ابراهیم‌زاده مهربان، هادی پیکانی
مطالعات پژوهشگران برای دستیابی بیشتر به اقناع، به‌عنوان یک شکل رایج از نفوذ اجتماعی در انسان، به‌طور روزافزون ادامه دارد. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که انواع شیوه‌های متقاعدسازی در تبلیغات بر مبنای رویکرد شناختی کدامند؟ حوزۀ پژوهش، تمامی مقالات مرتبط با رویکرد شناختی به اقناع در تبلیغات را در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر مانند ابسکو، امرالد، ساینس دیرکت، الزویر و پروکوئست در بر می‌گیرد.
- نقش شبکه‌های اجتماعی در شکل‌گیری اعتراضات و تبدیل آنها به آشوب و ناامنی (مطالعۀ موردی: اعتراضات ۱۴۰۱) / مهدی حاجی احمدی، نازنین ملکیان
تسهیل ارتباطات و دسترسی به اطلاعات، اصلی‌ترین ویژگی‌ای است که فناوری برای دنیای مدرن به ارمغان آورده است. از این‌رو، ارتباطات هستۀ اصلی سیاست و مشارکت در جوامع امروزی به‌شمار می‌رود. این پژوهش، با توجه به اهمیت موضوع، به تبیین نقش شبکه‌های اجتماعی در شکل‌گیری اعتراضات و تبدیل آنها به آشوب و ناامنی می‌پردازد. پژوهش حاضر، پژوهشی کیفی با رویکرد تفسیری است که با بهره‌گیری از شیوۀ تحلیل مضمون اتراید-استرلینگ انجام شده است.
- مهارت‌های عاطفی زندگی کودکان در رسانه‌های کرد زبان: «مطالعۀ موردی برنامه کودک سیمای مرکز کردستان» / حسین سلطانیان، فواد حبیبی
این پژوهش به بررسی سهم رسانۀ استانی کردستان در آموزش مهارت‌های عاطفی زندگی کودکان می‌پردازد. مسئلۀ اصلی پژوهش آن است که رسانه‌های کردی‌زبان چگونه به آموزش مهارت‌های عاطفی زندگی برای کودکان می‌پردازند. هدف این مطالعه، تحلیل نحوۀ بازنمایی و آموزش مهارت‌های عاطفی در برنامه‌های کودک شبکۀ استانی مرکز کردستان، به‌ویژه در قالب برنامه «په پوله‌کان‌نیشتمان» است