به گزارش روابط‌عمومی دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها، هشت مقاله ای که در این شماره به چاپ رسیده شامل مطالبی است که به تفصیل به مباحث راهبردهای بازیابی جایگاه مطبوعات، بازنمایی تحولات آسیبهای اجتماعی و جرایم زنان، شیوة بازنمایی کنشگران اجتماعی، آسیبشناسی فعالیت حرفهای مطبوعات محلی، تعیین کیفر در جرایم رایانهای، تلویزیونهای اینترنتی در ایران، داستانسرایی فرارسانهای در فضای رسانهای ایران، برندسازی در شبکه اینستاگرام در ایران می پردازد که به اختصار شرح آن ها در زیر آورده شده است.
- راهبردهای بازیابی جایگاه مطبوعات در بین مخاطبان رسانههای جدید / جواد آذرنگار، سید علیرضا افشانی، علیمحمد مزیدی شرفآبادی
مطالعات مختلف نشان می دهند که فناوری‌های ارتباطی و فضای مجازی در چند دهة اخیر سبب کاهش محسوس شمارگان مطبوعات شده‌اند. حتی با فرض انتشار نسخة اینترنتی مطبوعات نیز این کاهش شمارگان محسوس بوده است.
فضای مجازی امکانات و فرصت‌های بی‌نظیری را در اختیار مخاطبان قرار داده است که در دوران سلطة مطبوعات قابل‌تصور هم نبوده است این مسائل سبب ریزش مخاطبان مطبوعات شده است؛ مسئله‌ای که در صورت تداوم‌یافتن می‌تواند خطر نابودی مطبوعات را در پی داشته باشد. این پژوهش به‌دنبال ارائه الگویی برای بازیابی مخاطبان در عصر رسانههای اجتماعی است و در صدد پاسخگویی به این پرسش است که چگونه می‌توان در عصر رسانههای اجتماعی مجازی، مخاطبان را به استفاده از مطبوعات سوق داد؟
- بازنمایی تحولات آسیبهای اجتماعی و جرایم زنان در صفحة حوادث روزنامة خراسان از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۹۹ / معصومه مقیسه، مجید فولادیان، هادی خانیکی، حسین اکبری، الناز آزادوری
بازنمایی آسیبهای اجتماعی، یکی از حوزه‌های مهم مطالعة بازنمایی رسانهای است. در بازنمایی آسیبهای اجتماعی، به‌طور معمول افراد آسیب‌پذیرتر بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند. بنابراین، از آنجا که زنان اغلب آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به مردان دارند، بازنمایی زنان آسیب‌دیده در رسانه‌ها اولویت بیشتری دارد. بررسی چگونگی بازنمایی زنان در صفحة حوادث یک روزنامة پرمخاطب، بی‌شک در برساخت اجتماعی زنانگی و هویت زنانه نقش مهمی ایفا می‌کند.
این مطالعه بر آن است تا با بررسی اخبار منتشرشده طی ۴۲ سال گذشته (۱۳۵۸-۱۳۹۹) دربارة زنان قربانی، آسیبهای اجتماعی مرتبط با زنان، و جرایم آنان در صفحة حوادث روزنامة خراسان، تصویری از شیوة بازنمایی زنان و تحولات آن در طول زمان ارائه دهد.
- مطالعة شیوة بازنمایی کنشگران اجتماعی در اخبار مربوط به حوادث سال ۱۴۰۱ ایران بر اساس نظریة ونلیوون (2008)
(مقایسة شبکة العربیه و الجزیره) / زهرا فرید
تأثیر وسایل ارتباط جمعی بر مردم در نقاط مختلف جهان افزایش غیرمنتظره‌ای یافته است. قدرت رسانه‌ها تا حدی است که می‌توانند باورهای مردم را شکل دهند و آن‌ها را به سمت‌وسوی دلخواه خود هدایت کنند. لذا بررسی موشکافانه روند خبرسازی خبرگزاری‌ها و میزان و نحوة اعمال قدرت در آن‌ها در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی، می‌تواند به آگاهی‌بخشی به مخاطبان برای شناخت سطوح قدرت و ایدئولوژی حاکم بر رسانه کمک کند.
این پژوهش با بررسی دو سرمقالة مرتبط با حوادث سال ۱۴۰۱ ایران از دو خبرگزاری برجستة العربیه و الجزیره، قصد دارد ایدئولوژی صاحبان این خبرگزاری‌ها و موضع آن‌ها نسبت به این حوادث را روشن سازد. انتخاب این دو خبرگزاری به دلیل قدرت نفوذ، گستردگی پوشش خبری آن‌ها و نیز موضع‌گیری‌های متفاوتشان در برابر حوادث ایران بوده است.
- آسیبشناسی فعالیت حرفهای مطبوعات محلی از منظر مرجعیت رسانهای / الناز پاکنیا، علیرضا عبداللهینژاد
مطبوعات، بانفوذترین وسیله برای انتقال اخبار، نظرات و عقاید به‌شمار می‌روند. دراین‌میان، نشریات محلی که از مهم‌ترین رسانههای نوشتاری محسوب می‌شوند، جایگاه ویژه‌ای دارند؛ به‌گونه‌ای که بسیاری از محققان علوم ارتباطات بر این باورند که قدرت اثربخشی رسانههای محلی بیشتر از رسانههای هم‌جنس خود است و نشریات محلی به دلیل کارکردهای ویژة خود در حوزة مسائل بومی، عمده‌ترین نقش را در شکل‌گیری رفتارهای اجتماعی در پایه‌ای‌ترین سطح ایفا می‌کنند.
در این تحقیق، پرسش‌های اساسی در سه حوزة اصلی شامل: نحوة فعالیت روزنامه‌نگاری حرفهای در مطبوعات محلی، نحوة مدیریت مطبوعات محلی از منظر سازمان خبری و نیز بررسی نقش حمایت‌های دولتی در کارکرد مطبوعات محلی، موردبررسی قرار گرفته است. همچنین، این پرسش اصلی مطرح شده است که آیا مطبوعات محلی از منظر مرجعیت رسانهای مورد اقبال مخاطبان قرار می‌گیرند و توانسته‌اند تأثیرگذاری مطلوبی بر آنان داشته باشند.
- الزامات تعیین کیفر در جرایم رایانهای در نظام حقوقی ایران / مهدی مظفری اناری، رضا زهروی
سرعت شگفت‌انگیز تغییرات فناورانه در محیط دیجیتال، پیش‌بینی و تنظیم حقوقی را برای قانون‌گذار بسیار دشوار ساخته است، به‌طوری‌که بسیاری از مفاهیم و مدل‌های متداول در حقوق کیفری سنتی در محیط دیجیتال کارایی ندارند و نیاز به بازتعریف دارند. این تفاوت‌های ماهوی مانع از کارایی رویکردهای سنتی در قبال این دسته از جرایم است و اتکای صرف به رویکردها و مدل‌های متداول در حقوق کیفری سنتی برای قانون‌گذاری و تعیین کیفر در حوزة جرایم رایانهای چندان مناسب نیست. در این راستا، ضرورت اتخاذ رویکردی نوین و خلاقانه احساس می‌شود که مبتنی‌بر شناخت دقیق ابعاد و ماهیت این دسته از جرایم باشد.
هدف از این پژوهش، تلاش در جهت تدوین الزاماتی فراتقنینی است که با نگاهی کامل‌تر و مبتنی بر اصول، اهداف و واقعیت‌های موجود، وضعیت کیفرگذاری برای جرایم مطرح در این گستره را بهبود بخشد.
- عوامل مؤثر بر استفادة شهروندان تهرانی از تلویزیونهای اینترنتی داخل کشور / آزاده شیروانی، محمدرضا رسولی، محمد سلطانی‌فر
بر اساس پژوهش‌هایی که تاکنون دربارة مخاطبان رسانة ملی صورت گرفته است، این رسانه با روند کاهش مخاطبان روبه‌رو بوده است و شبکه‌های ماهواره‌ای با حضور بیش از سه دهه در سبد رسانهای مردم، بخشی از مخاطبان این رسانه را به خود جلب کرده‌اند.
ازآنجایی‌که تلویزیونهای اینترنتی داخل کشور در جهت تأمین نیازهای رسانهای افراد جامعه می‌توانند به‌‌عنوان یک راه‌حل ایجابی در برابر سیاست‌های سلبی مقابله با شبکه‌های ماهواره‌ای داخل کشور مطرح شوند، شناخت مخاطبان این رسانه ضروری به‌نظر می‌رسد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل تأثیرگذار بر استفادة شهروندان تهرانی از تلویزیونهای اینترنتی داخل کشور (شامل آیو، نماوا و لنز) انجام شده است.
- توسعه و کارایی داستانسرایی فرارسانهای در فضای رسانهای ایران / مجید شعرای نجاتی، صدیقه ببران، اکبرنصراللهی کاسمانی، مقداد مهرابی
هم‌گرایی رسانه‌ها، فرایند دیجیتالی‌شدن جهان امروز ماست که سبب شده است مدل‌ها و روش‌های سنتی روایت و مدیریت محتوا، کارکرد پیشین خود را از دست بدهند. داستانسرایی فرارسانهای دستاورد هم‌گرایی فناورانه و فرایندهای هم‌گرایی رسانه از منظر قالب‌های رسانهای نوین است. هدف داستانسرایی فرارسانهای، افزودن بخش‌های اطلاعاتی جدید به اطلاعات موجود، از راه کانال‌های ارتباطی گوناگون است تا روایت را به‌طور دقیق و گسترده شرح دهد.
در نگاهی کلی به فضای رسانهای ایران در دو دهة اخیر، با وجود گسترش زیرساخت‌های اینترنت و شبکه‌های خانگی و شبکه‌های مجازی، هنوز توجه جدی در راستای سیاست‌گذاری و تولیدات رسانهای با رویکرد فرارسانهای دیده نمی‌شود.
مطالعه و بررسی چالش‌های اجرایی‌شدن شکل داستانسرایی فرارسانهای و توسعة آن در فضای رسانهای ایران، مسئلة اصلی این پژوهش است. این پژوهش در یک‌سال‌ونیم گذشته و با نظرسنجی از صاحب‌نظران و نخبگان رسانهای داخلی انجام شده است.
- بررسی تأثیر شبکة اجتماعی اینستاگرام بر موفقیت شغلی و برندسازی شخصی / هلن هدشیان، سید احمدرضا دستغیب، کرامت‌الله راسخ
در عصر حاضر، شبکه‌های اجتماعی، به دلیل قابلیت بی‌زمانی، بی‌مکانی، مشارکت‌پذیری و ارتباط چندسویه، دسترسی آسان و از همه مهم‌تر ظرفیت‌های بسیار خوب آن برای برندسازی شخصی، کارآفرینی و کسب‌وکار توانسته‌اند کاربران بسیاری را به خود جذب کنند. بنابراین، استفاده از این ابزار در دسترس و کم‌هزینه، در عصر حاضر که اشتغال‌زایی مسئلة مهم جامعة امروزی شده، می‌تواند نقش اساسی در اشتغال جوانان و کسب‌وکار کارآفرینان داشته باشد.
با توجه به این‌که استفاده از شبکة اجتماعی اینستاگرام و فعالیت در آن، بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی افراد و به‌خصوص جوانان امروزی شده، یک کارآفرین می‌تواند با بهره‌گیری از آن، به‌راحتی کسب‌وکار خود را در اینستاگرام معرفی کرده و برای برجسته‌کردن برند فردی و شغلی خود اقدام کند.
تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر استفاده از شبکة اجتماعی اینستاگرام بر موفقیت شغلی با نقش میانجی شایستگی‌های فردی و برندسازی شخصی انجام شده است.