دکتر امامی دبیر شورای فرهنگ عمومی: دهم رجب؛ نامگذاری آن و چالش های سیاست تقویمی

سید مجید امامی،دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور و رئیس کمسیون نامگذاری تقویم بیان کرد:

دهم رجب، زادروز امام نهم؛ حضرت ابوجعفر، محمد بن علی الجواد است و که به ماه با برکت رجب،نوری دوچندان بخشیده است. امام رضا(ع) تا حدود چهل و هفت سالگى داراى فرزند نشده بود، فقدان فرزند براى امام رضا(ع) بهانه ای برای واقفیه در جهت تشکیک وانکار امامت ایشان بود. اما این فشارها از سوی واقفیه با تولد حضرت جواد(ع) خاتمه پیدا کرد و موضع امام و شیعیان که از این نظر در تنگنا بودند، تقویت گردید.  چنانکه «ابو یحیاى صنعانى» مى گوید: روزى در محضر امام رضا(علیه السلام)، فرزندش ابو جعفر را که خردسال بود، آوردند. امام فرمود: «این مولودى است که براى شیعیان ما، با برکت تر از او زاده نشده است . گویا امام، به مناسبت هاى مختلف، از فرزند ارجمند خود با این عنوان یاد مى کرده و این موضوع در میان شیعیان و یاران امام رضا(علیه السلام) معروف بوده است و در منابع معتبر شیعی هم مستند گشته است.طبعا شرایط امام رضا(علیه السلام) ویژه  بوده و حضرت در تعیین جانشین خود و معرفى امام بعدى، با مشکلاتى روبرو بوده که در عصر امامان قبلى، بى سابقه بوده است؛ زیرا از یک سو پس از شهادت امام کاظم(علیه السلام) «واقفیّه» امامت ایشان را انکار کردند و از سوى دیگر امام رضا(علیه السلام) تا حدود چهل و هفت سالگى داراى فرزند نشده بود و چون احادیث رسیده از پیامبر(صلی الله علیه و اله) حاکى از آن بود که امامان دوازده نفرند که نُه نفر آنان از نسل امام حسین(علیه السلام) خواهند بود، فقدان فرزند براى امام رضا(علیه السلام)، هم امامت خود آن حضرت، و هم تداوم امامت را مورد پرسش می ساخت.

بیش از15سال است که در تقویم رسمی جمهوری اسلامی که مشتمل بر گاه شمار شمسی،قمری و میلادی است، روز منتسب به میلاد حضرت فاطمه معصومه،که ایشان هم جایگاهی عظیم در منابع و اسناد و سیره ائمه دارند، به عنوان روز دختر نامگذاری شده است.هدف؛ تقویت فرهنگ تکریم دختران و افزایش منزلت ایشان در جامعه ایرانی بوده و هست و فرهنگ عمومی نیز با این رسمیت،تلائم و همخوانی داشته است.حال بیش از 5سال است که از سوی برخی فعالان فرهنگی، پیشنهاد نامگذاری دهم رجب، به نام روز پسر مطرح است.البته در اینکه ترویج کرامت و محبت نسبت به این رکن خانواده متعالی،یعنی پسران لازم و پسندیده است شکی نیست و بعضا پسران نوجوان هم گلایه هایی مبنی بر اینکه چرا زمان-رویدادی برای ما در تقویم آیینی کشور نیست،داشته اند که به ما در کمسیون تقویم کشور رسیده است.تصمیم گیری در این موضوع مخالفان و موافقان زیادی دارد و آیینه ای از پیچیدگی های سیاستگذاری فرهنگی مذهبی است که در جای خود، یک کارگاه عملی است؛ از آنچه هست و آنچه باید باشد.

در این یادداشت مختصر مجال تحقیق و نقد در ابزارهای حافظه فرهنگی و از میان آنها، طراحی زمان-رویداد ها و مکان رویدادها نیست،دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی برنامه پژوهشی مستقلی برای آسیب شناسی و فرصت شناسی این حوزه دارد لکن هدف،یک استمداد نظری از صاحبان رای و نظر در فرهنگ عمومی است.مخالفان مناسبتی چون میلاد امام جواد برای نامگذاری روز پسر(که هنوز مصوب نشده و اخبار جعلی زیادی هم در باب آن ساخته شده است) این نامگذاری را بی سبب،وهن و نا روا می دانند.ایشان تنها یکی از ابعاد شخصیتی امام جواد را ، نقش ولادتش بر تداوم ذریه امام رضا می دانند،طبعا امامت امام جواد ،فراتر از مفهوم نوجوانی و یا مقطع ولادت ایشان است و ایشان خود پدر یک خانواده هم بوده اند.در مقابل موافقان معتقدند هیچ یک از مناسبت های مذهبی و ملی چنین ارتکازی ایجاد نمی نماید و به دلایل تاریخی ابناءالرضا(امام جواد و فرزندانش ملقب به ابن الرضا بودند که همین امر، معنا و اهمیت پسربودن برای پدر را تداعی می کند)اتفاقا در سنین نوجوانی با شهادت پدر،به امامت رسیده اند(حتی حضرت حجت،امام زمان عج)،همانطور که روز موسوم به میلاد حضرت علی اکبر روز جوان نامگذاری شده است. لذا این تداعی و امکان الگوسازی برای پسران نوجوان را انکار نکنیم.واقعیت این است که هر دو طرف ادله مبسوطی دارند و کار تصمیم گیر و سیاستگذار مشکل شده است،به ذهنم رسید چه خوب است که راهبرد اصیل و مهمی که از ابتدای دولت مردمی مبنی بر تصمیم سازی ترکبیبی)داشته ایم را پیاده سازی نماییم و باز هم نظر و ادله موافقان و مخالفان را بشنویم.لذا از همه نخبگان و فعالان تقاضا می کنم در باز شدن این معما یاری کنند.بر اساس یک ممشا و منشا فکری و سلیقه ای حتی بسیاری مخالف نامگذاری تقویم خصوصا مناسبت های قمری هستند،ضمن احترام به ایشان و تاکید بر سیاست متوازن شورای فرهنگ عمومی که اتفاقا به مناسبت های ایران قبل و پس از اسلام و زمان-رویدادهای عرفی بر بستر گاه شمار شمسی،نگرشی توازن گرا دارد،این جمع سپاری اجتماعی را بهانه ای برای شنیدن ادله و مستندات ایشان هم می

دکتر امامی دبیر شورای فرهنگ عمومی: به نظر شما تقویم رسمی ما متناسب با نیازها و قله های افکار عمومی،نیازی به نامگذاری روز پسر دارد؟ اگر آری،آیا دهم رجب بهانه خوبی است؟ اگر نه چه پیشنهادی دارید؟!