ما در فاصله آرمان تا واقعیت به سر می‌بردیم. مدیریت اجرایی کنونی کشور، از آیتِ‌الهی بودن اربعین بی‌بهره است و ما باید تلاش کنیم تا اربعین بوروکراتیک نشود و نگاه مدیریت بحرانی نسبت به اربعین حذف شده و جای خود را به نگاه تمدنی و معرفتی بدهد.
به گزارش روابط عمومی شورای فرهنگ عمومی کشور ؛ مناسبت روز پژوهش در محل سومین نمایشگاه پژوهش در دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، نشستی به منظور نقد و بررسی «سند راهبردهای تعالی فرهنگی در پرتو زیارت اربعین» انجام شد. در این نسشت، آقایان حجت‌السلام حریزاوی، قائم سازمان تبلیغات اسلامی، دکتر سید مجید امامی، دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور، آقای امیرمسعود استاد حسین، فعال مردمی حوزه سبک زندگی اربعین و دکتر جبار شجاعی، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام و عضو شورای اندیشکده راهبردی اربعین این دانشگاه، حضور داشتند.
دکتر جبار شجاعی دبیر نشست و عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام در ابتدا عنوان داشت که با توجه به گسترش اربعین در دو دهه اخیر، نیاز به منشوری است تا نحوه‌ی حکمرانی اربعین مشخص شود. سند حاضر، متنی است که می‌توان حول آن به گفتگو نشست. وی در ادامه به بررسی چند ماده نخست از این سند پرداخت و توضیحاتی در این خصوص ارائه کرد. دکتر شجاعی توجه این سند به اوامری از نماز تا ارتباطات میان‌فرهنگی و اهتمام به مرزها و نیز تقسیم‌بندی امور میان سازمان‌های مربوطه را برشمرد. وی در ادامه به این اشاره کردند که لازم است تا فعالان و دست‌اندرکاران حوزه اربعین، اهتمام و جدیت برای بررسی و ارتقا این سند را داشته باشند.
سپس حجت‌الاسلام حریزاوی، قائم مقام سازمان تبلیغات اسلامی، زیارت را یک نوع فناوری برای اقامه‌ی امامت و ولایت دانستند و به حاشیه رفتن بعد تمدنی زیارت اربعین را نوعی اجحاف در حق اربعین دانستند. ایشان افزودند: به نظر می‌رسد، لااقل واژه تمدن باید در این سند به کار می‌رفت. مساله‌ای که در خصوص سند موجود بیان می‌شود، آکنده بودن از تمام چیزهایی است که در خصوص اربعین وجود دارد و نیز مساله‌ی دیگر، فقدان دال مرکزی است. فقدان دال مرکزی باعث می‌شود که مخاطبان به هیچ انگیزه‌ای نرسند و فعلی از ایشان صادر نشود. ایشان افزودند که رهبر انقلاب اهتمام خاصی به اربعین و مخاطبان جهانی آن دارند و پیگیر مخاطبانی هستند که از ادیان و کشورهای دیگر به اربعین آمده‌اند و نسبت به شناخت ایشان از اربعین حساسیت دارند. او افزود: با این حال چنین سندی برای وضع موجود پیشرفتی شگرف است ولیکن در این حوزه برای ارتقا در شرایط فعلی است. او عنوان کرد: نباید در این سند به امور بدیهی پرداخت، بلکه باید به مسائلی پرداخت که انگیزاننده باشند. با این نگاه، تقسیم کار بین دستگاه‌ها، اصلا نیاز نبود.
او با آوردن مثالی از عربستان، بیان کرد که برای آن‌ها حج مساله‌ای اساسی است و دارای وزارتخانه‌ای برای حج است. گرچه وزارت حج عربستان اعتراف کرده است که نهایتا 3 میلیون نفر را می‌تواند بپذیرد، در حالی که مسجدالنبی در هر وعده، گنجایش 2 میلیون نمازگزار دارد. با این همه، ما در ایران برای اربعین، فقط یک ستاد تشکیل داده‌ایم که ذیل وزارت کشور است؛ وزارتی که بیشتر دارای جنبه‌های خدماتی-امنیتی است و سپس دستگاه‌های مرتبط را ذیل آن قرار داده‌ایم. هم‌اکنون دولت به اربعین یک نگاه فروکاسته‌ای دارد. چرا که ستاد اربعینِ ما در دولت قبل شکل گرفته که مسائل را به طور دیگری تحلیل می‌کرده است و در این دولت نیز تغییر خاصی اتفاق نیفتاده است. با این حال، داشتن سند امری بسیار پسندیده است، لکن باید آن را ارتقا داد.
دکتر جبار شجاعی، استاد علوم سیاسی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام بیان کردند: این متن نشان از یک نوع شلختگی در حوزه سیاستگذاری است. پیشنهاد می‌شود اصناف متعدد و مختلفی که در حوزه اربعین کنشگری دارند، باید در نگارش این سند حضور یابند. بسیاری از دست‌اندرکاران می‌گفتند که ما باید اربعین را در نگاه عراقی‌ها تمدنی کنیم، لکن همانطور که حجت‌السلام حریزاوی بیان کردند، نگاه تمدنی در این سند وجود ندارد. سپس وی ادامه صحبت را به آقای استادحسین (فعال مردمی حوزه سبک زندگی اربعین) واگذار کردند.
آقای امیرمسعود استادحسین از فرایند سندنویسی انتقاد کرد: سندنویسی به اتفاقی مرسوم و بی‌اثر تبدیل شده است. ما سندی را در این حوزه تولید کرده بودیم، که در این سند شورای فرهنگ هم به نوع انتقادبرانگیزی آمده است. همچنین این سند سعی در گردآوری همه آنچه در مورد اربعین بوده، داشته است و نوعی ترکیب نامتجانس را ایجاد کرده است. همچنین فقط به تقسیم کار بین نهادهای دولتی اکتفا کرده است و جایی برای مردم و مشارکت مردمی باز نکرده است. به همین دلیل نیاز به ویرایش جدی دارد. در بعد تمدنی، موضوع شبکه‌سازی در اربعین باید دیده شود. باید اربعین از یک مسیر و یک بازه زمانی خاص فراتر برد و شاخصه‌های سبک زندگی اربعین را به نحوی ملموس ایجاد کرد. وی در اشاره به تصویب این سند افزود که تصویب این سند، بسیار ناگهانی انجام گرفت.
سپس دکتر سید مجید امامی، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق علیه‌السلام و دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور، شروع به صحبت کرد. وی در پاسخ به آشفتگی این سند گفت: ما در فاصله آرمان تا واقعیت به سر می‌بردیم. مدیریت اجرایی کنونی کشور، از آیتِ‌الهی بودن اربعین بی‌بهره است و ما باید تلاش می‌کردیم تا اربعین بوروکراتیک نشود و نگاه مدیریت بحرانی نسبت به اربعین حذف شود. البته ما الان جایگاه سازمانی خاصی برای مدیریت اربعین نداریم، هرچند شورای عالی زیارت وجود دارد یا در برخی قوانین در خصوص زیارت مسائلی طرح شده است. ما در پنج عرصه با اربعین کار داریم: تبلیغ، هنر، آموزش، پژوهش و ارتبطات میان‌فرهنگی. در شرایط حاضر، این سند برنامه‌ای را پیشنهاد داده، سازمانی مسئول را معرفی کرده است و از این قبیل امور. این برنامه بلندمدت و کلان نیست، بلکه برنامه‌ای برای اقدام هماهنگ و مشترک است تا فرصت‌ها از دست ما نرود. دستگاه‌ها از همین فهم ابتدایی از اربعین هم باید استفاده کنند تا الگوهای اربعینی ترویج شود و البته حتما باید اصلاح و بروزرسانی شود. خیلی کارهایی باید انجام شود که در این سند نیامده است، مثلا باید شهرهای مرزی ما متناسب با اربعین بازسازی شود. این گفتگوها بسیار خوب است تا بدانیم چه مشکلاتی در این سند هست. البته دفاع من از این سند نسبت به آن چه در وضع موجود نهادهای حکومتی دیده می‌شود، بود. و البته نهادهای مردمی و دوستداران اهل‌بیت بسیار پرانگیزه و فعال ظاهر می‌شوند.
در ادامه، آقای استادحسین پیشنهاد کردند تا سند به طور کلی مورد بازبینی قرار گیرد. در پاسخ، دکتر سید مجید امامی با قبول نکات مطروحه، پیشنهاد دادند تا نهادها و موسسات مشورتی و اندیشکده‌ها در خصوص این سند وارد عمل شده و ایده‌های تحول‌خواهانه‌ی خود را مطرح سازند.
اندیشکده راهبردی اربعین در سال 1398 در دانشگاه امام صادق علیه‌السلام تاسیس شد و هم‌اکنون در حوزه‌های معرفتی و مهارتی اربعین، با استادان و پژوهشگران در حال همکاری می‌باشد. پل ارتباطی اندیشکده راهبدی اربعین در پیامرسان بله به نشانی «@arbaeenisu1441» در دسترس است.