گزارش «کارگروه نام­گذاری روزها و مناسبت­ های خاص» در دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور

در این گزارش آمده است: قبل از تصویب آیین­ نامه نام­گذاری روزهای خاص توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی، بررسی و تأیید روزها و مناسبت­ های خاص برای درج در تقویم رسمی کشور متولی مشخصی نداشت و مناسبت­ هایی که توسط مراجع مختلف از قبیل هیأت دولت یا مجلس شورای اسلامی اعلام می­ شد، توسط مرکز استخراج تقویم دانشگاه تهران (آقای دکتر ایرج ملک­پور) در تقویم رسمی کشور درج می شد.

با این روش، امکان نظارت و انتشار تقویم با مناسبت­ های یکسان وجود نداشت؛ تا این­که شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 314 مورخ 72/6/30 آیین­ نامه 8 ماده­ ای را با عنوان «آیین­ نامه نام­گذاری روزهای خاص» مصوب و ابلاغ نمود که در مقدمه این آیین­ نامه آمده است:

«با توجه به مصوبه جلسه 295 مورخ 1371/9/10 شورای عالی انقلاب فرهنگی، مقرر شد تعیین روزهای خاص به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی برسد، مشروط بر این­ که هر پیشنهادی قبلاً در شورای فرهنگ عمومی (با شرکت نمایندگان سه فرهنگستان) تأیید شده باشد.»

به همین منظور، پیشنهاد «تشکیل کمیسیون نام­گذاری روزهای خاص» در جلسه مورخ 1373/1/15 شورای فرهنگ عمومی و تفویض اختیار به این کمیسیون برای بررسی روزها و مناسبت­ های خاص قابل درج در تقویم رسمی کشور، مطرح و مورد موافقت اعضای حاضر در جلسه قرار گرفت.

از زمان ابلاغ این مصوبه، اولین جلسه «کمیسیون نام­گذاری روزهای خاص» در تاریخ 1373/2/14 با حضور نمایندگان سه فرهنگستان (زبان و ادب فارسی، علوم، علوم پزشکی)، وزارت آموزش و پرورش، وزارت کشور، سازمان تبلیغات اسلامی، شورای فرهنگی- اجتماعی زنان و ستاد کانون­های فرهنگی- هنری مساجد کشور، تشکیل می­ شود تا در مورد پیشنهادهای ارایه شده، تصمیم­ گیری نمایند.

* از جلسه 62 مورخ 1387/8/12 نماینده فرهنگستان هنر، از جلسه 71 مورخ  1388/12/16 نماینده مرکز تقویم مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، از جلسه 77 مورخ 21389/11/25 نمایندگان انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، مدیر مرکز حوزه­ های علمیه برادران و مدیر مرکز حوزه ­های علمیه خواهران، به اعضای کارگروه اضافه شدند.

* از جلسه مورخ 1396/11/14 مطابق تصمیم جلسه 695 مورخ 1396/10/5 شورای فرهنگ عمومی کشور، کارگروهی متشکل از نمایندگان وزارت ورزش و جوانان، شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای فرهنگی- اجتماعی زنان، ستاد کانون­ های فرهنگی و هنری مساجد کشور و یک نفر شخصیت فرهنگی، تشکیل و آخرین جلسه نیز در تاریخ 1399/11/4 برگزار شد.

شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 648 مورخ 1388/6/24  آیین­ نامه 7 ماده­ ای را تصویب و ابلاغ نمود که در آن آیین­ نامه، مطابق ماده 2، نام­گذاری روزها و مناسبت­ های خاص به دو دسته تقسیم شد که عبارت است از:

الف) مناسبت­ های مندرج  در «متن تقویم» (مناسبت­ های ملی – اسلامی)؛

ب) مناسبت­ های مندرج در «ضمیمه تقویم» (مناسبت­ های صنفی-  سازمانی).

* مطابق ماده 3 این آیین­ نامه، روزهای و مناسبت­ های مندرج در متن تقویم، به مناسبت­ هایی اطلاق می­ شود که دارای حداقل یکی از ویژگی­ های زیر باشد:

الف) برای تمام قشرهای مختلف جامعه مهم و تأثیر­گذار بوده و از دیدگاه همه ملت ارزشمند و معتبر باشد.

ب) همه مناطق کشور، آن مناسبت را با خود مرتبط بدانند و اهمیت آن منحصر به یک منطقه جغرافیایی خاصی نباشد.

ج) تقویت­ کننده حداقل یکی از مؤلفه­ های هویت ملی ایرانیان باشد.

* مطابق ماده 4، روزها و مناسبت­ هایی که دارای ویژگی­ های فوق نباشند، در ضمیمه تقویم آورده می­ شود.

* مطابق ماده 5، پیشنهاد نام­گذاری، کاهش، افزایش یا هرگونه تغییر و اصلاح روزها و مناسبت­های خاص از سوی اشخاص مختلف (اعم از حقیقی و حقوقی) به شورای فرهنگ عمومی ارایه می­ شود و پس از بررسی و تصویب در آن شورا به تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده و به عنوان روز و مناسبت خاص، حسب مورد در متن یا ضمیمه تقویم درج می­ شود.

* مطابق ماده 6، اشخاص حقیقی و حقوقی که تقویم منتشر می­ کنند، موظفند روزها و مناسبت­ های مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی را حسب مورد در متن یا ضمیمه تقویم درج نمایند.

دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور به استناد «آیین­ نامه نحوه نام­گذاری روزها و مناسبت­ های خاص(مصوب جلسه 648 مورخ 1388/6/24 شورای عالی انقلاب فرهنگی)»، دستورالعمل اجرایی آیین­ نامه مورد اشاره را تنظیم و در جلسه 540 مورخ 1389/9/23 شورای فرهنگ عمومی به تصویب رساند.

کارگروه نام­گذاری روزها و مناسبت­ های خاص، ذیل «حوزه فرهنگ عمومی»، از جمله کارگروه­ هایی است که با هدف تقویت مؤلفه­ های هویت ملی ایرانیان و بزرگداشت شخصیت­ ها، ارزش­ ها و تحکیم پیوندهای دینی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و علمی در جامعه، به بررسی کارشناسی روزها و مناسبت­ های خاص پیشنهادی از سوی دستگاه­ های دولتی و مؤسسه­ های وابسته و همچنین اشخاص حقیقی و حقوقی می­ پردازد.

کارگروه نام­گذاری روزهای خاص، متشکل از نمایندگان منتخب اعضای شورای فرهنگ عمومی و همچنین نمایندگان فرهنگستان­ های چهارگانه می­ باشد که مصوبات آن، پس از تصویب شورای فرهنگ عمومی، برای تأیید نهایی به شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام می­ شود.

با ارایه پیشنهادهای نام­گذاری به دبیرخانه شورا، کارشناس مربوطه ضمن رعایت مفاد آیین­نامه نام­گذاری روزهای خاص (مصوب  30‏/6‏/72 و 88/6/24 ) نسبت به ارایه پیشنهادها به کارگروه نام­گذاری اقدام و پس از تصویب یا عدم تصویب، آن را به پیشنهاد دهنده اعلام می­ نماید.

پس از تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی، روزها و مناسبت­ های خاص به دستگاه­ های اجرایی ابلاغ و مراتب اجرایی نمودن روزهای مصوب، برای درج در تقویم سالانه به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران اعلام می­ شود.

به استناد ماده 7 آیین­ نامه قبلی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می­ تواند در هر مورد که لازم بداند گزارش عملکرد و هزینه­ های انجام شده برای برگزاری روزها یا هفته­ های مصوب را از دستگاه اجرایی درخواست و رسیدگی کند و در صورتی که آن را متناسب با اهداف این آیین­ نامه نداند، موضوع را برای تجدید نظر روز یا هفته نام­گذاری شده، به شورای فرهنگ عمومی گزارش دهد.

در راستای اهداف فرهنگی کشور و فرهنگ­سازی از طریق روزها و مناسبت­ های خاص و تقسیم مناسبت­ ها به دو دستة مناسبت­ های ملی– اسلامی (مندرج در متن تقویم) و مناسبت­ های صنفی- سازمانی (مندرج در ضمیمه تقویم)؛ مناسبت­ های متن، مناسبت­ هایی هستند که تمامی ناشران تقویم اعم از حقیقی یا حقوقی موظفند آنها را در متن تقویم درج نمایند و مناسبت­ های ضمیمه، مناسبت­ هایی هستند که در انتهای تقویم، موظف به درج آنها می­ باشند.

روزها و مناسبت­ های مندرج در تقویم رسمی کشور، به روایت آمار: