نحوه نامگذاری روزها و مناسبت های خاص

«نحوه نام­گذاری روزها و مناسبت­های خاص برای درج در تقویم رسمی کشور»

مقدمه:

در جوامع مختلف برای بزرگداشت ارزش­هایی که بدان معتقدند روزها و مناسبت­هایی را برای معرفی و نهادینه کردن آن ارزش­ها در روح و جان مردم اختصاص می­ دهند. معمولاً امر نام­گذاری روزها، پس از انقلاب­ هایی که در دنیا به منظور تغییر نظام ارزشی (در اشکال مختلف) رخ داده، به صورت قابل ملاحظه­ ای خود را آشکار ساخته است.

در طی دورانی که انقلاب­ ها در حال شکل­ گیری و تداوم بودند، وقایع و حوادث مهمی اتفاق می­ افتاد که اهم این وقایع مهم پس از پیروزی انقلاب در تاریخ و تقویم­ های کشور انقلابی ثبت و ضبط می­ شده است و برای حفظ و بزرگداشت این وقایع که به عنوان عامل یا عوامل اتحاد و اتفاق و همبستگی اجتماعی و یا سبب ایجاد وجدان مشترک اجتماعی بود و مردم را در نیل به هدف و پیروزی یاری و مدد نموده است، روز اتفاق و حادثه را تحت نام و عنوانی مشخص حفظ و ثبت می­ کردند و طی سالیان بعد، هر سال به نوعی به گرامیداشت آن روزها می­ پرداختند و در طول تاریخ، روزهایی را داریم که در کشورهای مختلف هنوز تداوم دارند.

علاوه بر این امر که در کشورهای مختلف به صورت­ های گوناگون جریان یافته است، بعضی از روزها و مناسبت­ ها به دلیل عمومی و فراگیر بودن موضوع، حالتی جهانی به خود گرفته و از طرف اکثریت کشورها پذیرفته شده و برای گرامیداشت آن روزها، برنامه­ ریزی­های گوناگونی در کشورهای مختلف انجام می­ شود.

بدین ترتیب، تقویم­ ها، نمودی از فرهنگ جوامع خویشند و آشنایی با فرهنگ ملی را ساده­ تر می­ سازند.

در راستای اهداف اصول سیاست فرهنگی کشور و ایجاد هماهنگی لازم، طی مصوبه 295 مورخ 1371/9/10 شورای عالی انقلاب فرهنگی، وظیفه نام­گذاری روزها و مناسبت­ های خاص به شورای فرهنگ عمومی محول شده است.

شورای فرهنگ عمومی به منظور بررسی کارشناسی روزها و مناسبت­های خاص، کمیسیون نام­گذاری روزهای خاص را با اهداف و وظایف مشخص و با ترکیب زیر تشکیل می­ دهد:

1-  دبیر شورای فرهنگ عمومی به عنوان رییس کمیسیون؛

2-  نماینده فرهنگستان علوم پزشکی؛

3-  نماینده فرهنگستان علوم؛

4-  نماینده فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛

5-  نماینده فرهنگستان هنر؛

6-  نماینده وزارت کشور؛

7-  نماینده وزارت آموزش و پرورش؛

8-  نماینده سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران؛

9-  نماینده سازمان تبلیغات اسلامی؛

10-    نماینده ستاد عالی­ هماهنگی و نظارت بر کانون­های فرهنگی ­و هنری­ مساجد؛

11-    نماینده مرکز مدیریت حوزه­ های علمیه برادران؛

12-    نماینده مرکز مدیریت حوزه­ های علمیه خواهران؛

13-    نماینده انجمن آثار و مفاخر فرهنگی؛

14-    نماینده شورای مرکز تقویم دانشگاه تهران؛

15-    نماینده شورای فرهنگی – اجتماعی زنان؛

16-    مدیرکل دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی.

نام­گذاری، تغییر و جابه­ جایی روزها و مناسبت­ های خاص برحسب پیشنهاد و درخواست اشخاص مختلف اعم از حقیقی و حقوقی خواهد بود که با امضای بالاترین مقام ذی­ربط در قالب تکمیل فرم نام­گذاری، به کمیسیون نام­گذاری روزهای خاص شورای فرهنگ عمومی ارایه می­ شود و پس از تأیید توسط این کمیسیون، برای تصویب نهایی در شورای فرهنگ عمومی طرح می­ شود.

دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی همه­ ساله، روزها و مناسبت­ های مصوب تقویم سال را در اختیار متقاضیان قرار می­ دهد. از آنجا که مرجع ناظر بر چاپ و نشر تقویم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است؛ بنابراین تنها کسانی که از آن وزارتخانه مجوز چاپ دریافت می­ن مایند، مجاز به چاپ تقویم و سررسید خواهند بود و سایر تقاویم از درجه اعتبار ساقط می­ باشند.

شورای فرهنگ عمومی طبق مصوبه مورخ 1388/4/9 در خصوص بازنگری آیین­نامه مورخ 1371/9/10، اقدام به بازنگری «آیین­ نامه نام­ گذاری روزها و مناسبت­های خاص» نمود که در جلسه 648 مورخ 1388/6/24 شورای عالی انقلاب فرهنگی، آیین­ نامه «نحوه نام­گذاری روزها و مناسبت­ های خاص» در 7 ماده به تصویب رسید.

متن آیین­ نامه جدید به شرح ذیل است:

ماده1- هدف از نام­گذاری روزها و مناسبت­های خاص، تقویت مؤلفه­ های هویت ملی ایرانیان و بزرگداشت شخصیت­ ها، ارزش­ ها و تحکیم پیوندهای دینی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و علمی در جامعه است.

ماده 2- روزها و مناسبت­ های خاص به دو دسته ذیل تقسیم می­ شود:

الف) روزها و مناسبت­ های مندرج در متن تقویم (روزها و مناسبت­ های ملی – اسلامی)

ب) روزها و مناسبت­های مندرج در ضمیمه تقویم (روزها و مناسبت­ های صنفی – سازمانی)

ماده 3- روزها و مناسبت­ های مندرج در متن تقویم به مناسبت­ هایی اطلاق می­ شود که دارای حداقل یکی از ویژگی­ های زیر باشد:

الف) برای تمام قشرهای مختلف جامعه مهم و تأثیرگذار بوده و از دیدگاه همه ملت، ارزشمند و معتبر باشد.

ب) همه مناطق کشور، آن مناسبت را با خود مرتبط بدانند و اهمیت آن منحصر به یک منطقه جغرافیایی خاصی نباشد.

ج) تقویت کننده حداقل یکی از مؤلفه­ های هویت ملی ایرانیان باشد.

ماده 4- روزها و مناسبت­هایی که دارای ویژگی­ های فوق نباشند، در ضمیمه تقویم آورده می­ شود.

ماده 5- پیشنهاد نام­گذاری، کاهش، افزایش و یا هر گونه تغییر و اصلاح روزها و مناسبت­های خاص از سوی اشخاص مختلف (اعم از حقیقی و حقوقی) به شورای فرهنگ عمومی ارایه می­ شود و پس از بررسی و تصویب در آن شورا به تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده و به عنوان روز و مناسبت خاص، حسب مورد در متن یا ضمیمه تقویم درج می­ شود.

ماده 6- کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که تقویم منتشر می­ کنند، موظفند روزها و مناسبت­ های مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی را حسب مورد در متن یا ضمیمه تقویم درج نمایند.

ماده 7- این آیین­ نامه مشتمل بر 7 ماده در جلسه 648 مورخ 1388/6/24 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.