جان کلام اینکه اگر ما به دستورات متعالی اسلام گردن نهیم به کمالات دلخواه خواهیم رسید و از هر نظر ( چه دنیوی و چه اخروی ) در آسایش و آرامش خواهیم بود و گرنه روز به روز و بیش از پیش در باتلاق مشکلات و بلایا فرو خواهیم رفت .

واژه فرهنگ درلغت به معنای علم، دانش ، تعلیم و تربیت و آثار علمی و ادبی یک قوم یا ملت می‌باشد و در اصطلاح به مجموعه آداب و رسوم و سنن و مراسم اخلاقی ـ اجتماعی یک جامعه اطلاق می‌گردد. اینک که کره زمین واپسین روزهای عمر خویش را طی می‌سازد و بر اساس شواهد و روایات ظهور امام عصر (ع) بسیار نزدیک است، چه نیکو است که درباره فرهنگ مصدوم خویش اندیشه نموده و جراحات آنرا التیام بخشیم. چرا که امام زمان (عج) فرموده‌اند که دو چیز این ملت مرا رنج می‌دهد یکی وضع حجاب و دیگر فرهنگ این ملت (ایران)

در آغاز برگهای کتاب تاریخ را به عقب باز می‌گردانیم و اوضاع فرهنگی ایران را پیش از اسلام بیان می‌داریم. در ایران قبل از پیدایش دین مبین اسلام از عدالت اجتماعی اثری نبود . مردم به طبقات گوناگونی منقسم شده و احدی حق نداشت از گروه و طبقه خویش گامی فراتر نهد مگر در مواردی استثنایی و پس از آزمایشاتی بس فروان و مشکل . هر که هر شغلی که داشت، اعقاب وی نسل اندر نسل می‌باید همان حرفه را پیشه سازند. و هر کس در هر مکان که می‌زیست، فرزندان و آیندگانش نیز محکوم به زندگی در همان مکان بودند. داستان کوزه فروش و بوذرجمهر که فردوسی نقل می‌کند بیانگر همین مطالب است فردوسی دراین باره چنین سروده:

....بدو کفشگر گفت کاین من دهم                                             سپاسی زگنجور بر سر نهم

بدو کفشگر گفت کای خوب چهر                                             نرنجی بگوئی به بوذر جمهر

که اندر زمانه مرا کودکی است                                                که بازار او بر دلم خوار نیست

بگویی مگر شهریار جهان                                                        مرا شاد گرداند اندر نهان

که او را سپارم به فرهنگیان                                                    که دارد سرمایه و هنگ آن ...

علاوه براین بسیاری از دیگر اخلاقیات ایرانیان فاقد ارزش و یا حتی منفی بود نظیر ازدواج با محارم، تعدد زوجات، خرافه پرستی، آتش‌پرستی، دوگانه‌پرستی و...

با ورود اسلام به ایران تحولی عظیم در فرهنگ ایشان روی داد. فرهنگ اصیل ایرانی از آن هنگام بوجود آمد. تمامی منکرات ممنوع گشت و در عوض اسلام ترقی و تعالی را به ارمغان آورد. در اسلام ناب محمدی جهت تمامی امور دنیوی و اخروی قوانینی منطقی و مثبت وجود دارد . مثلاً برای آب خوردن که ساده ترین امور محسوب می‌گردد چندین دستور وجود دارد که رعایت آنها به بهداشت فردی و اجتماعی انسان کمک می‌نماید.

همچنین درباب طعام خوردن و خوابیدن و پوشیدن و استحمام و تمامی دیگر موارد زندگی انسان، در اسلام قوانینی متعالی موجود می‌باشد که از این قوانین در هیچ دین و آئین سخن نرفته است. علاوه بر بهداشت، هنر ایرانی نیز سریعاً تکامل یافت . هنر ایرانیان عبارت بود از معماری ، مجسمه‌سازی ، نقاشی ، شعر، موسیقی، قالی بافی . با ظهور اسلام برخی از این رشته‌ها دگرگون گشت شکل اسلامی به خویش گرفت. مانند معماری و نقاشی و بعضی دیگر همچون موسیقی مطرود ماند . چرا که موسیقی، مضرات بی‌شماری دارد . استاد محمد تقی جعفری درکتاب «مبانی فقهی و روانی موسیقی 25 ضرر برای غنا بیان می‌نماید.

همچنین میشل موبلان آنابل سیمون اندیشمندان فرانسوی زیانهای موسیقی را مشابه مضرات مواد مخدر می‌دانند که این مطلب در شماره 348 مجله دانشمند چاپ مهر 1371 صفحه 100 عنوان گردیده است .

البته درکوتاه مدت موسیقی منافعی دارد که کسی منکر آن نیست ولیکن در دراز مدت از غنا چیزی جز زیان به بار نمی‌آید. بعضی از این مضرات عبارتنداز : ضعف اعصاب، ضعف قوه بینائی و شنوائی، اتلاف وقت ، پارکینسون، تضعیف دستگاه گوارش و قلب و...

اسلام برای بانوان نیز حیاء و عفت و حجاب و متانت به ارمغان آورد

و آنان را از یک کالای مصرفی به انسان همسنگ مردان مبدل ساخت. بانوان آنقدر با حیا بودند که اگر کسی کوبه درب منزلشان را به صدا درمی‌آورد و مردی درخانه نبود تا جواب وی را دهد، انگشت به دهان فرو می‌بردند تا صدایشان تغییر نماید، پس آنگاه پاسخ سائل یا میهمان را بیان می‌داشتند. چرا که مبادا نامحرمی صوت آنان را آنهم از وراء‌دیوار استماع نماید.

اصولاً منزلها به دو قسمت عمده بیرونی و اندرونی تقسیم می‌شد و زنان دراندرونی و دور از چشم نامحرمان قرار داشتند . ایضاً اگر بانوان از خانه بیرون می‌رفتند معمولاً چادربرسر نهاده و پوشیه‌ای بر صورت می‌کشیدند که هنوز در بعضی نقاط مانند جنوب ایران تا حدودی این امور رعایت می‌شود . اما متأسفانه امروزه زنان همدوش نامحرمان درمعابر قدم‌زده و به تفرج و تفریح می‌پردازند. آنگاه که رسول اکرم (ص) بین علی (ع) و فاطمه (س) تقسیم وظایف می‌فرمود،‌فاطمه (س) را به امور خانه‌داری و علی (ع) به کارهای بیرونی منزل و مسائل اجتماعی امر فرمود.

یعنی اینکه زن باید خانه‌دار باشد . البته شرکت بانوان در برخی مشاغل نظیر مامایی، معلمی و استادی بانوان ،‌نمایندگی مجلس طبابت خانمها الزامی است اما در مواردی که مستقیماً با نامحرمان در ارتباط باشند شدیداً مکروه است . به علاوه ایشان مشاغل آقایان را غصب نموده و مردان بیشتری بیکار می‌مانند.

اسلام ایرانیان را چونان پرورش دادکه بیگانگان زبان به تمجید شان گشودند. مثلاً کنت دوگوبینو می‌گوید : ایرانیان مؤمن‌ترین ملل جهان هستند . مذهب رسمی و ملی ایران اسلام است و شب روز آیات کوچک و بزرگ قرآن و کلمات و عباراتی که از احادیث و اخبار مذهبی اقتباس شده بر زبان مردم جاری است. شما اگر یکربع با یک ایرانی صحبت کنید خواهید دید که چندین مرتبه می‌گوید انشااله ـ ماشاء الله ـ خدابزرگ است ـ سلام الله علیه ـ صلوات الله علیه و ... »

در جائی دیگر می‌گوید : « کسبه ایرانی مردمانی درستکار و امین می‌باشند و من در طول مدت اقامت خود در ایران از هیچ یک از ایشان تقلب ندیدم و در صفحه 44 کتبش می‌نویسد:

« بواسطه همین ارفاق ( رأفت ) اغنیاء به فقراء است که هر ثروتمندی در زمان حیات یک قسمت از اموال خود را وقف مصارف نیازمندان می‌کند » و در نهایت می‌گوید :

« باید این فکر را بیرون کرد که ایرانیان را مسیحی کرد» از این عبارت در می‌یابیم که ایشان قصد مسیحی ساختن ایرانیان را داشته‌اند اما با شدت ایمانی که ایشان از ایرانیان دیده اند،‌ از انجام این کار مأیوس شده‌اند . و دکتر فووریه طبیب مخصوص ناصر الدین شاه می‌نویسد:

«شاه عادتاً سحر خیز است ... امروز به من تکلیف کرد که با هم جهت تماشای تعزیه به تکیه دولت برویم و تعزیه نمایش احوال و داستان ائمه و سایر شهدا می‌باشد ».

هم او درباره تحویل سال می‌گوید : « در سر دقیقه معین اختر شناس باشی با وقار تمام به جلوی شاه می‌آید و پس از تعظیم، ساعت بدست، شروع سال نو را اعلام می‌کند . سپس عقب عقب خارج می‌شود و دو تن از سادات بشاه تبریک و سلامت باد می‌گویند . در این هنگام شمایل حضرت علی را دست به دست می‌گردانند و همه آنرا می‌بوسند بعد همه چند دانه گندم به نیت ارزانی و فراوانی در سال آینده می‌خورند. امام جمعه یا یکی از مجتهدین در داخل ظرفی، آیاتی از قرآن مجید را می‌نویسد و پس از حل کردن آن در مایعی قسمتی از آنرا به شاه می‌آشامند وبقیه را نزدیکان می‌نوشند ... »

و باز می‌نویسد : « امروز امینه اقدس عازم مشهد است به این امید که بینائی از دست رفته خودرا از حضرت رضا (ع) بگیرد » لذا می‌بینید که حتی سلاطین و شاهزادگان نیز مسائل مذهبی را به هر نیت رعایت می‌کردند.

جان کلام اینکه ایرانیان مردمانی بودند میهمان نواز، رئوف، مؤمن، سخاوتمند و افرادی بودند که نمازهای خویش را اول وقت و حتی‌المقدور به جماعت می‌خواندند، برای بزرگان و روحانیون و مدرسین قرآن و سادات احترام زیادی قائل بودند، امین و درستکار و با غیرت بودند، بانوان ایشان کثیرالحیا و محجبه بوده و با نامحرمان درتماس مستقیم قرار نمی‌گرفتند، در گوش نوزادان اذان و اقامه می خواندند، برای زیارت ائمه اطهار علیهم‌السلام و خانه خدا و امام زادگان اهمیت بسزائی قائل بودند، با تعابیر و عبارات اسلامی با یکدیگر سخن می‌راندند، استخاره را اجر می‌نهادند و امور مهم استخاره می‌نمودند، مجالس هفتگی قرآن و روضه و تعزیه در منازل برپا بود، چونان خانواده علی (ع) که جهت شفای حسین (ع) نذرروزه نمودند، ایرانیان نیز در مشکلات نذر و نیاز می‌کردند، سفره‌های حضرت زهرا و حضرت ابوالفضل (ع) اهمیت بسزائی داشت ،

نخستین چیزی که در سفره عقد و سفره هفت سین و منزل و مغازه جدید قرار می دادند قرآن کریم بود، صدقه زیاد می‌دادند بویژه پیش از سفر، هنگام طعام خوردن ابتدا نام خدا را بر زبان جاری ساخته و در پایان حمد می‌گفتند، خمس و زکات خویش را به موقع پرداخت می‌نمودند، مطیع فرامین مراجع بودند و حتی فرمان مرجع تقلید برامر شاه ارجح بود، همچنان که در فتوای میرزای شیرازی ملاحظه شد که خدمه ناصرالدین شاه برای او قلیان آماده نکردند بلکه قلیانها را شکستند، به هنگام قحطی نماز باران می‌خواندند نظیر نماز باران سال 41 شمسی مشهد، ازدواجها در سنین پائین‌تر صورت گرفته و بسیار ساده بود، مردمان فعال‌تر بودند و از انجام کارهای پست متنفر نبودند، صله رحم‌ها زیاد بود و...

اما متأسفانه امروزه بسیاری از موارد فوق از میان رفته است . حجاب اسلامی نابود گشته و در شعائر مذهبی تضعیف گردیده است. حال این پرسش پیش می‌آید که چاره چیست؟

پاسخ این سئوال را شاعر گرانمایه ایران جلال الدین محمد رومی بیان می‌کند که :

هر کسی کو دور ماند از اصل خویش

باز جوید روزگار وصل خویش

به زبان ساده‌تر باید با تبلیغات گسترده وهمه جانبه ظواهر و شعائر اسلام ناب محمدی ر ا احیا نمائیم . البته بیشترین سرمایه‌گذاری می‌بایست در امور کودکان و نوجوانان صورت گیرد . چه اینکه این قشر تأثیرپذیرترین قشر جامعه هستند. و این بدان سبب است که ایشان هنوز گناهی مرتکب نشده و لهذا فطرت و سرشتی پاک و روح و قلبی صاف دارند.

لهذا شایسته است کودکان و اطفال را چونان گذشته در مراسم روضه خوانی و تعزیه و نماز شرکت دهیم . به دیگر بیان مادران اطفال را نیز همراه خویش در روضه‌خوانی ها ببرند، پدران نیز شایسته است دست کودکان و نوجوانان را گرفته و در مراسم مذهبی و بویژه نمازها حضور یابند، ایضاً برنامه‌های صدا و سیما و سایر اماکن تفریحی و دولتی زودتر پایان یابد تا مردم به زود خوابیدن و در نتیجه سحرخیزی عادت نمایند، دختران و بانوان محجبه تشویق شوند مثلاً در مدارس به عنوان شاگرد نمونه معرفی شده و جایزه دریافت نمایند. بالاخص این برنامه در سطح پائین تحصیلی و حتی مهد کودکها و آمادگیها و دبستانها دقیقاً اجرا گردد، کودک باید از بدو تولد با شعائر اسلامی مأنوس و مألوف گردد چنانکه در آغاز تولد درگوش او اذان و اقامه می‌گویند، در سطوح مختلف اجتماع با بد حجابان شدیداً و قاطعانه برخورد شود، در وسائل نقلیه عمومی زنان و مردان از یکدیگر جدا باشند. مثلاً بانوان در یک نیمه و آقایان درنیمه دیگر باشند و مابین ایشان حجابی قرار گیرد، این برنامه تا حدودی در مشهد اجرا می‌شود. به عوض بانوان، آقایان مشاغل را در دست گیرند ( البته باستثناء مواردی که ذکر شد)، نماز جماعت را در مدارس و کودکستان‌ها دقیقاً و کاملاً برگزار نمائیم و این مسئله در ادارات و ارگانهای دولتی نیز برقرار باشد. البته نه اینکه به اسم نماز به نهار خوردن یا امور دیگر بپردازند، هنرهای اسلامی بویژه سینما و تئاتر تقویت شود، البسه نازک و تنگ و کوتاه و لباسهایی که رنگهای زننده دارند در مدارس و مراکز دولتی ممنوع گردد و در عوض لباسهایی با الوان و مدلهای اسلامی تولید گشته و در بازار رواج یابد، هر چند وقت یک بار بانوان محجبه و متین به عنوان بانوان نمونه معرفی شوند،‌ سن ازدواج با ایجاد تسهیلات وتشویقات لازم حتی‌المقدور کاهش یابد، رعایت شعائر و ظواهر اسلامی در ادارات الزامی گردد، اماکن تفریحی تفکیک گردند. یعنی برخی به متاهلین و بعضی به مجردین اختصاص یابد، مانند پارک ملت مشهد، برنامه‌های عقیدتی صدا و سیما و سایر رسانه‌های گروهی افزایش یابد ، مسابقات و کنکورهایی دراین مورد به اجرا در آید، نام ویاد امام زمان (ع) در قلوب زنده شود تا ایشان آمادگی لازم را جهت ظهور قریب الوقوع آنحضرت کسب نماید، با تبلیغات گسترده ( در رسانه‌ها و بردها و تابلوها و حتی دیوار شوارع) باور مردم نسبت به مسایل مذهبی زیاد شود، مراسم و مجالس مدارس و ادارات در مساجد برگزار گردد، اماکن تفریحی و ورزشی افزایش یابد. علی‌الخصوص که این مؤسسات دولتی باشند، در امور جوانان و نوجوانان توجه و دقت و هزینه‌کافی صرف شود، تشکل‌های مذهبی نظیر انجمنهای اسلامی و بسیج ازهر نظر تقویت شوند، کتابهای داستان اسلامی با متدهایی نوین از قبیل جایزه دار و معمادار و مهیج بودن چاپ و منتشر گردند تا جایگزین سایر کتب باشند. همچنین تاریخ اسلام و قرآن و احکام را بطرق مختلف در تمامی سطوح اجتماعی از مهد کودک‌ها تا دانشگاهها و بویژه ادارات وارد نمائیم . به عنوان نمونه با برگزاری کلاسهای الزامی فوق برنامه و آموزش علمی، احکام و یا در فیلمها و تئاترها و مسابقات و...

آنچه درنهایت باید گفت اینکه از دیدگاه فرهنگ ایرانی، اسلام کاملترین و بهترین ادیان و تشیع مفیدترین و برترین مذاهب می‌باشد. لیکن اسلام ناب محمدی اینک از جهان رخت بر بسته و فقط در برخی بلاد کورسویی از آن به چشم می‌خورد . امید است با تبلیغاتی وسیع و سریع دیگر بار این دین مبین را آنچنانکه شایسته و بایسته است احیاء نمائیم .

از دیگر سو نگرش مذهبی نیز براین امر دلالت دارد که فرهنگ ایرانی از بهترین فرهنگها می‌باشد و اگر ایندو بار دیگر دست به دست هم دهند، بزودی شاهد به اهتزاز درآمدن پرچم اسلام ناب محمدی (ص) برقلل مرتفع تعالی و تکامل در سراسر گیتی خواهیم بود .

1ـ اشاراتی است به آیه و ماارسلناک الارحمه للعالمین (107/21)

2ـ بحارالانوار،‌ج 13

3ـ ایران در زمان ساسانیان ، شاهنامه فردوسی ج 6، ص 347 قطع جیبی

4ـ رجوع شودبه حیله المتقین باب آب خوردن

5ـ مبانی فقهی و روانی موسیقی ص 33

6ـ اشاره به حدیثی است ازعلی (ع)

7ـ مضمون روایتی است که «السلام یعلو و لا یعلی علیه» هیچ دین و قانونی و هیچ منطقی برتر و بالاتر از اسلام نیست

8ـ آیه‌ای از قرآن کریم است که می‌فرماید الابذکرا... تطمئن القلوب (28/13)

9ـ فرهنگ عمید و دیگر فرهنگها باب «ف »

10 ـ رجوع شود به کتاب ملاقات با امام زمان (ع) ج اول و دوم تالیف سید حسن ابطحی

11ـ رجوع شود به کتاب تاریخ اجتماعی ایران، ج 2، ص 24، سعید نفیسی

12ـ شاهنامه فردوسی، کتابهای جیبی ، ج 6، ص 258

13ـ ایران در زمان ساسانیان، کریستن سن، ص 347ـ خدمات متقابل ایران و اسلام ، شهید مطهری

14ـ حیله‌المتقین ، باب دوم ، ص 64

15ـ همان

16ـ تاریخ ایران زمین ، دکتر محمد جواد مشکور ، ص 112

17ـ زندگانی فاطمه زهرا(ع) ، شیخ عباس قمی، ص 62

18ـ سه سال در ایران ، کنت دوگویینو ، ترجمه : ذبیح‌ا... منصوری ، ص 7

19ـ همان ،ص 30

20ـ همان، ص 87

21ـ سه سال در دربار ایران، دکتر فووریه،‌ترجمه : عباس اقبال، ص 104

22ـ همان ، ص 126

23ـ همان ، ص176

24ـ البته این فقط ظواهر امر بود که مراعات می‌گردید.

25ـ تفسیر مجمع البیان و سایر تفاسیر ذیل تفسیر سوره مبارکه دهر

26ـ اشاراتی است به این حدیث مشهور که در آخر الزمان از اسلام جز اسمی و از قران جز رسمی باقی نمی‌ماند. جهت اطلاع رجوع شود به جلد 13 بحاراالانوار باب ظهور امام زمان (عج) و کتاب حیلته المتقین علامه مجلسی باب علا