غلامرضا کاشى، محمد جواد. ۱۳۸۳. نظم و روند تحول و گفتار دموکراسى در ایران. تهران: معاونت پژوهشى و آموزشى وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى‌و دبیرخانه شوراى فرهنگ عمومى.
چکیده: داورى در باب سرانجام آنچه با دوم خرداد سال ۱۳۷۶ و همزمان با هفتمین انتخابات ریاست جمهورى در ایران رخ نشان داد، بسیار زود است، بااینهمه، شتاب رخدادها طى سال‌هاى گذشته و فراز و نشیب‌هاى گوناگون بر اجماع عمومى‌نسبت به روند حوادث خلل افکنده است و بیش از هر چیز پرسش از اینکه به کدام سو مى‌رویم و جامعه ایرانى دستخوش چه تحولاتى است، شنیده مى‌شود. تراکم پرسش‌ها حول نظم دمکراتیک در ایران نشانگر آن است که وجه غیر قابل انکار تحولات ایران از دوم خرداد به این سو، ظهور و استیلاى گفتارى است که خواهان نظم دمکراتیک و تقویت جامعه مدنى در مقابل اقتدار متمرکز دولتى است.ملاحظه یافته‌هاى این پژوهش نشانگر آن است که در تاریخ یکصد سال گذشته دو تحول همزمان در تاریخ تحولات فرهنگى و ادراکى ایرانیان ایفاى نقش کرده‌اند:
۱ـ سیر تحول از تمناى دیگر برتر به سوى باز جویى هویت خویش که از اواخر دهه چهل به اوج بلوغ خود واصل شد و مجدداً در واکنش به الگوى هژمونیک شده ناشى از انقلاب به جریان دیگر برتر خواهى البته با شدتى کمتر و روایتى کمتر اسطوره‌اى از دیگرى باز گشته است. ۲ـ الگوى سخن دمکراتیک از روایتى اسطوره‌اى از مردم به کرات به الگوى حماسه و امام تغییر جنسیت داد و در سیر تحول خود مسیرى از عرفى شدن و اسطوره‌زدایى از سرشت کلامى‌خود را پشت سرگذاشته است