داریاپور، زهرا. جایگاه سنت و مدرنیته در نظام ارزشی جوانان و بزرگسالان شهر تهران . تهران، دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی ، 1380 ، 248 ص .

چکیده :

با توجه به وقوع انقلاب اسلامی و تغییرات ارزشی در سال های پس از انقلاب بررسی ساختار و اولویت های ارزشی افراد جامعه و تبیین عوامل مؤثر در آن ضروری به نظر می رسد. در تحقیق حاضر تلاش گردید، تا پرتو اندکی بر این مسأله افکنده شود و به اقتضای شرایط و محدودیت ها، به بررسی این مسأله پرداخته شده است که ساختار و اولویت های ارزشی جوانان و بزرگسالان شهر تهران بیشتر از ارزشهای سنتی تشکیل گردیده یا ارزشهای مدرن و عوامل مؤثر در این ساختار احتمالی پیست؟

فرض تحقیق در زمینه سنجش متغیر وابسته، با توجه به نظریه شوارتز این بوده است که ابعاد ارزشی تشکیل دهنده محافظه کاری و توجه به ماورای خود که عبارتند از : امنیت، همنوایی، سنت، خیرخواهی و جهان گرایی) بیانگر ساختار ارزشی سنتی بوده و ابعاد ارزشی تشکیل دهنده تقویت خود و تمایل به تغییر، بیانگر ساختار ارزشی مدرن است و پژوهشگر بر این اساس به بررسی تأثیر پای بندی دینی، جهت گیری سیاسی، خاستگاه خانوادگی، پایگاه اجتماعی، توازن بین انتظارات و امکانات، احساس وجود نابرابری اجتماعی، میزان دسترسی به رسانه های جمعی و همچنین متغیرهای زمینه ای همچون : سن، جنس، تحصیلات و وضع تأهل بر اولویت های ارزشی پرداخته است و برای سنجش نظام ارزشی پاسخگویان (متغیر وابسته تحقیق) از تست بررسی ارزشهای شوارتز استفاده کرده است.

نتایج نشان داده است که در مجم 6/51 درصد پاسخگویان دارای نظام ارزشی مدرن بوده اند. بررسی رابطه متغیرهای مستقل و وابسته نشان داده است که زنان، افراد بزرگسال ، متأهلین و افراد مذهبی، نسبت به سایرین دارای نظام ارزشی سنتی تری هستند. میان ارزش ها با خاستگاه خانوادگی، پایگاه اجتماعی و تحصیلات رابطه ای به دست نیامد. درآمد، مدت سکونت در تهران، تعداد فرزندان و دسترسی به رسانه ها در دارا بودن ارزشهای مدرن تأثیر دارد . استفاده از برازش منحنی برای تعیین رابطه خطی و غیرخطی بین ارزشهای سنتی مدرن و ارزشها نشان داده است که تنها، متغیر پای بند دینی با ارزشهای سنتی – مدرن دارای رابطه خطی است و رابطه متغیرهایی همچون خاستگاه خانوادگی، پایگاه اجتماعی، جهت گیری سیاسی و میزان دسترسی به رسانه ها به ترتیب از نوع منحنی (اس) و مرکب بوده بوده است که از انواع روابط غیرخطی است و بیانگر پیچیدگی تأثیرات متقابل متغیرهای اجتماعی بر نظام ارزشی افراد است.

رابطه میان احساس وجود نابرابری با ارزشها، معادله سهمی درجه دو بوده و توازن میان انتظارات و امکانات با ارزشها نیز دارای رابطه معکوس بوده است.