یک عدد خواجه نصیرالدین در روز مهندس گم شده است!!!
۱۴۰۰/۱۲/۱۳
پنجشنبه ۵ اسفند روز مهندس بود، روزی که به حرمت و برای بزرگداشت و زنده نگه داشتن نام دانشمند بزرگ و مهذب، خواجه نصیرالدین طوسی نام‌گذاری شده است، دقیقا مانند اینکه روز مادر به حرمت حضرت زهرا سلام الله علیها نام‌گذاری شده است.
لذا تبریک روز مهندس بدون ذکر نام بزرگ‌ترین دانشمند جهان خواجه نصیرالدین طوسی مانند تبریک روز مادر بدون توجه به نام حضرت زهراست!
✅پ‌ن ۱:
خواجه نصیرالدین طوسی فیزیکدان، دانشمند، فقیه، شاعر، فیلسوف، متکلم، ستاره‌شناس، اندیشمند، ریاضیدان، منجم، پزشک و معمار ایرانی است.
🔹یک دهانه آتشفشانی ۶۰ کیلومتری در ماه به نام خواجه نصیرالدین طوسی نام‌گذاری شده است و یک سیاره نیز به احترام عظمت علمی او در نجوم و ستاره‌شناسی به نام وی نامیده شده است.
🔸 پایگاه جست‌وجوگر گوگل، به مناسبت هشتصد و دوازدهمین سالگرد تولد خواجه نصیرالدین طوسی، تصویری از وی در لوگوی تارنمای خود گذاشت.
از آثار و اقدامات او می‌توان به رساله‌ای در باب اسطرلاب و نجوم‌شناسی اشاره کرد که هنوز اعتبار علمی خود را در تمام دنیا دارد.
🔹رصدخانه مراغه را ساخت. رصدخانهٔ مراغه فقط مخصوص رصد ستارگان نبود و یک سازمان علمی گسترده بود که بیشتر شاخه‌های دانش درس داده می‌شد و مشهورترین دانشمندان آن عصر در ایران (از جمله قطب‌الدین شیرازی، کاشف علت اصلی تشکیل رنگین‌کمان) و در جهان مخصوصا دانشمندان چینی در آنجا جمع شده بودند. و رصدخانه پکن با الهام از این رصدخانه و همچنین خرید ابزارآلات رصد ستارگان از این رصدخانه برپا شد!
🔹در کنار رصدخانه مراغه کتابخانه‌ای با حدود ۴۰هزار کتاب ایجاد کرد.
🔸وی سنت فلسفه مشایی را که پس از ابن‌سینا در ایران رو به افول گذاشته بود، بار دیگر احیا کرد.
🔹خواجه نصیر با استفاده از آرای فلسفی ابن سینا کلام شیعه را بر برهان‌های عقلی مبتنی کرد. اثر وی به نام "تجرید الاعتقاد" یکی از مهم‌ترین متون کلامی شیعه است که سهم عمده‌ای در تحول علم کلام در دنیای اسلام داشته است و به عنوان متن معیار محسوب می‌شده است. بسیاری از مکاتب فلسفی همچون مکتب شیراز، نوآوری‌های خویش را با توجه به متن این کتاب آشکار کرده‌اند.
🔸جداول بسیار دقیق از حرکت سیاره‌ای ایجاد کرد که پایه بسیاری از علوم نجوم تا به امروز است. خواجه «زیج ایلخانی» را از روی رصدهای انجام‌شده در رصدخانهٔ مراغه تدوین کرده‌است.
زیج ایلخانی تا امروز جزء دقیق‌ترین و معتبرترین منابع در علم نجوم است و در تمام دنیا مخصوصا در علوم نجوم چین از آن بهره‌ها می‌برند که در سال ۱۳۵۶ میلادی ترجمه و در اروپا منتشر شد.
بسیاری از نظریه‌ها و آرای او توسط دانشمندان غربی دزدیده و به نام خودشان ثبت شد! به عنوان مثال نظریه خورشید مرکزی که بعدها کوپرنیک به نام خود آن را مطرح کرد، اولین بار توسط خواجه نصیرالدین طوسی مطرح شد. قدیمی‌ترین نسخهٔ این زیج در کتابخانهٔ ملی پاریس نگهداری می‌شود.
🔸مثلثات را به عنوان یک شاخه ریاضی و به‌عنوان یک علم مستقل مطرح کرد. در عظمت علمی وی همین بس که خواجه از شکل قطاع ۴۹۷۶۶۴ حکم هندسی استنباط کرده؛ یعنی قریب نیم میلیون حکم هندسی! در کتاب شکل القطاع، مثلثات را برای اولین بار به پیش‌گفتار علم نجوم معرفی می‌کند و قوانین اساسی برای حل مثلثات مسطح و کروی مطرح می‌کند، وی بی‌شک پدر اصلی علم هندسه و نجوم و یکی از سرسلسله‌های معماری در دنیاست.
🔹در کتاب تجریدالکلام در حوزه فیزیک و دربارهٔ نور و با تکیه بر نظریهٔ ذره، مطالبی را عنوان می‌کند که تا امروز پایه علم فیزیک نور است هر چند که بعدها دانشمندان غربی با ترجمه آثار او این نظریات را به نام خود ثبت کردند!
همچنین در کتاب البصائر انتشار صوت را به امواج آب تشبیه می‌کند که پاسخ بسیاری از مسائل لاینحل فیزیک صوت بوده و هست.
🔸وی با پرورش شاگردانی همچون قطب‌الدین شیرازی و گردآوری دانشمندان ایرانی عامل انتقال تمدن و دانش‌های نوین ایران به سراسر دنیا و آیندگان شد.
🔹در ایران روز ۵ اسفند سالروز تولد خواجه نصیرالدین طوسی را روز مهندسی نام‌گذاری کرده‌اند بی‌آنکه نامی از او ببرند و افکار عمومی را با عظمت شخصیت وی آشنا سازند!
🔸تاریخ درگذشت وی ۶۷۳ ق است؛ و طبق وصیتش در حرم کاظمین و پایین پای دو امام معصوم علیهم السلام به خاک سپرده شده است.
بنا به وصیتش که عظمت روحی وی را نشان می‌دهد روی سنگ مزارش آیه ۱۸ سوره مبارکه کهف را نگاشتند:
«وَ کَلْبُهُمْ باسِطٌ ذِراعَیْهِ بِالْوَصید»
انسان در مقابل عظمت روحی و علمی وی احساس حقارت می‌کند.
رحمت و رضوان خدا بر او.