آیین نامه نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای

 

با عنایت به اهمیت بازی های رایانه ای در نهادینه شدن فرهنگ و ارزش ها و رشد شناختی و ذهنی تعامل کنندگان با آن ها، به خصوص در کودکان و نوجوانان، به منظور اتخاذ راهبردی پویا مطابق با ارزش های اسلامی، انقلابی و ملی برای رده بندی سنی بازی های رایانه ای و در نتیجه افزایش سطح دانش، آگاهی و مهارت افراد و خانواده ها در انتخاب بازی رایانه ای متناسب با رده های سنی و در راستای اهداف مندرج در مقدمه اساسنامه بنیاد ملی بازی های رایانه ای مصوب جلسه 584 مورخ 1385/3/9 و اصلاحیه بند 3 ماده 2 آن در جلسه  700 مورخ 1390/8/7 شورای عالی انقلاب فرهنگی و به ویژه در اجرای مواد 2 و 3 اساسنامه یاد شده، شورای فرهنگ عمومی کشور در جلسه 665 و 666 مورخ 1395/4/22  و 1395/5/5  «آیین نامه نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای» را به شرح زیر تصویب کرد:

فصل اول : تعاریف و کلیات

ماده 1 – واژه ها و اصطلاحات: واژه ها و اصطلاحات زیر صرف نظر از هر مفهوم دیگری که داشته باشند، در این آیین نامه با تعاریف زیر استفاده شده اند :

1- نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای: نظامی زیر نظر بنیاد ملی بازی های رایانه ای است که سازوکار ارزیابی و اعطای رده مشخص به یک بازی رایانه ای را بر اساس مخاطرات تربیتی، فرهنگی، روحی و روانی و در صورت ضرورت، آثار مثبت آن برای گروه های مختلف سنی و سطح دشواری و میزان مهارت های لازم برای انجام بازی رایانه ای تعیین می کند.

2- بنیاد : بنیاد ملی بازی های رایانه ای؛

3 - اساسنامه: اساسنامه بنیاد ملی بازی های رایانه ای مصوب جلسه 584 مورخ 9/3/1385 و اصلاحیه آن در جلسه 700 مورخ 7/8/1390 شورای عالی انقلاب فرهنگی؛

4 - شورا: شورای فرهنگ عمومی کشور.

ماده 2 – بنیاد در اجرای بندهای 1 و 3 ماده 2 و بندهای 3 و 5 ماده 3 اساسنامه، به منظور امکان سنجش و انتخاب بازی های رایانه ای مناسب با توجه به رده سنی اشخاص و با استفاده از نظرهای متخصصان مختلف از قبیل متخصصان روان شناسی، جامعه شناسی و علوم و معارف اسلامی؛ «نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای» را تدوین می کند و براساس معیارهای کلی فرهنگی مندرج در این آیین نامه، علائم مشخصه ای را برای رده سنی مناسب تعامل کنندگان با بازی های رایانه ای طراحی و برای درج بر روی بازی های رایانه ای تجویز و بر رعایت و اجرای آن نظارت می کند.

فصل دوم : سیاست ها و معیارهای جامع نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای

ماده 3 – در راستای تحقق بندهای 1 و 2 ماده 2 و بند 6 ماده 3 و همچنین اهداف مندرج در مقدمه اساسنامه، بنیاد با ملاحظه سیاست های جامع زیر برای ارزیابی و تخصیص رده سنی مناسب به بازی های رایانه ای اقدام می کند:

1 -  توجه به جنبه های مختلف اثرگذار از قبیل دینی و مذهبی، اخلاقی، فرهنگی، اجتماعی، روانی و جسمی در تعامل کنندگان با بازی های رایانه ای؛

2 -  ترویج و فرهنگ سازی با استفاده از معیارها و سبک زندگی ایرانی – اسلامی در ساخت بازی های رایانه ای داخلی و ممانعت از نشر، توزیع و عرضه بازی های ناقض قوانین جمهوری اسلامی ایران و ارزش های بنیادین و بومی جامعه ایرانی و انقلاب اسلامی؛

3 - توجه به آثار مثبت بازی های رایانه ای از جمله تقویت حس حقیقت جویی و کاوش، خلاقیت و ابداع، خیرخواهی، کمال خواهی و اعتماد به نفس، تحکیم خانواده؛

4 -  افزایش مهارت هایی نظیر حسی، حرکتی، حل مسأله، استدلال و منطق، گفتگو، همکاری های گروهی و رقابت.

ماده 4 – به منظور اجرای قسمت اخیر بند 3 و بند 6 ماده 3 اساسنامه، با توجه به شدت و ضعف هر یک از معیارهای مندرج در این آیین نامه، براساس بررسی کارشناسان نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای، نتایج باید در قالب علائم مشخصه در چهارچوب گروه های سنی زیر ارائه شوند و اعطای آن به یک بازی رایانه ای نشان دهنده کم خطر بودن بازی رایانه ای مزبور برای استفاده گروه سنی مرقوم در آن است.

1 - علامت رده بندی گروه سنی مثبت 3 سال

2 - علامت رده بندی گروه سنی مثبت 7 سال

3 - علامت رده بندی گروه سنی مثبت 12 سال

4 - علامت رده بندی گروه سنی مثبت 15 سال

5 - علامت رده بندی گروه سنی مثبت 18 سال

تبصره : نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای می تواند با سنجش آثار مثبت فرهنگی و اجتماعی بازی های رایانه ای و همچنین با توجه به سطح دشواری و میزان مهارت های لازم برای استفاده و تعامل با آنها، علائم مشخصه دیگری طراحی و برای درج بر روی بازی های رایانه ای تجویز کند.

ماده 5 – در راستای اجرای قسمت اخیر بند 3 و بند 6 ماده 3 اساسنامه، معیارهای کلی نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای در تخصیص رده سنی به یک بازی رایانه ای به شرح زیر است:

1 – معیار سلامت: به بازی های رایانه ای فاقد هر گونه محتوای آسیب رسان از نظر نظام رده بندی سنی بازی های رایانه ای، رده بندی سنی بالای سه سال برای انتشار در ایران تعلق می گیرد.

2 – معیار خشونت: تخصیص رده بندی سنی بالای 3 سال به آن دسته از بازی های رایانه ای صورت می گیرد که فاقد هر گونه خشونت باشند. با توجه به میزان و چگونگی استفاده از خشونت و نمایش صحنه های خونین در بازی های رایانه ای ، رده سنی بیش از 7 سال تا 18 سال برای انتشار در ایران به آنها تعلق می گیرد.

3 – معیار استفاده از دخانیات : در صورت مشاهده مصرف مواد دخانی در بازی های رایانه ای ، با در نظر گرفتن موضوعات و شرایط مختلف آن از قبیل آن که مصرف مواد دخانی توسط قهرمان داستان بازی رایانه ای صورت پذیرد یا آن که استفاده از مواد دخانی امتیاز به شمار آید، به این گونه بازی های رایانه ای رده بندی سنی 3 و 7 سال اعطا نمی شود و رده سنی بیش از 12 سال تا 18 سال برای انتشار در ایران به آنها تعلق می گیرد.

4 – معیار ترس : به بازی های رایانه ای که با ایجاد ترس در بازیکنان از طریق ایجاد محدودیت دید، صدا از منابع نامشخص، تصاویر و موسیقی های ترسناک، مواجهه با هیولا و بروز اتفاقات به شدت ناگوار و مانند آنها، نوعی احساس درونی مبنی بر عدم امنیت و بی اعتماد، استرس های مزمن و بیماری های قلبی و تنفسی و حس بدبینی و رفتارهای محافظه کارانه در بازیکنان ایجاد می کند، رده بندی 3 و 7 سال اعطا نمی شود و رده سنی بیش از 12 سال تا 18 سال برای انتشار در ایران به آنها تعلق می گیرد.

5 – معیار هنجار اجتماعی: به بازی های رایانه ای که در آنها از کلمات و رفتارهای ناشایست و ناقض ارزش های اجتماعی و فرهنگی و نقض قانون از قبیل مردم آزاری یا ناسزا استفاده شود، با توجه به نوع گفتار و رفتار و تعداد دفعات استفاده از آن و شرایط و محیط بازی رایانه ای، رده بندی سنی 3 و 7 سال اعطا نمی شود و رده سنی بیش از 12 سال تا 18 سال برای انتشار در ایران به آنها تعلق می گیرد؛ مگر در مواردی مذکور در بند 6 – 5 ماده 6 این آیین نامه هیچ رده بندی سنی به آنها تخصیص نمی یابد.

6 – معیار ناامیدی : به بازی های رایانه ای که در آنها با ایجاد ناامیدی در بازیکنان بازی رایانه ای اعم از این که اتفاقات بازی رایانه ای باعث ایجاد نوعی عذاب وجدان و احساس گناه یا غم عمیق در بازیکن شود یا او را دچار ترس و سردرگمی کند یا با انجام بازی رایانه ای تلقی زندگی پوچ و بی معنی کند، رده بندی سنی 3 و 7 سال اعطا نمی شود و رده سنی بیش از 12 سال تا 18 سال برای انتشار در ایران به آنها تعلق می گیرد.

ماده 6 : تخصیص رده سنی به بازی های رایانه ای دارای محتواهای مجرمانه یا آسیب رسان فرهنگی و اجتماعی فردی در موارد مشروح زیر ممنوع است:

1 – دارابودن محتواهای خلاف عفت و اخلاق حسنه ازقبیل: اشاعه فحشاء و انحرافات جنسی و مکرات یا تحریک و تشویق و ترغیب به انجام آنها، موسیقی های غیرمجاز و انجام حرکات موزون و تحریک آمیز؛

2 – دارابودن محتواهای خلاف مقدسات دینی و اسلامی جامعه ایرانی از قبیل: دارا بودن محتواهای مخالف اسلام یا ترویج دهنده عقاید گروه ها و فرقه های انحرافی ، توهین و هتک حرمت به انبیاء و ائمه معصومین(ع) و مراجع تقلید.

3 – دارا بودن محتواهای خلاف امنیت و آسایش عمومی از قبیل: تبلیغ علیه نظام، اختلال در وحدت ملی و اختلال در نظم عمومی کشور، انتشار محتواهای خلاف قانون اساسی و ارزش های بنیادین انقلاب اسلامی.

4 – دارا بودن محتواهای تحریک آمیز و ترغیب کننده به ارتکاب جرم یا ترویج کننده قانون شکنی از قبیل: ترویج مصرف مواد مخدر، روانگردان ها و مشروبات الکلی و تبلیغ استفاده از سیگار و دخانیات.

5 – ناهنجاری های اجتماعی و فرهنگی که لزوماً جرم هم نیستند از قبیل: رفتارهای غیرمؤدبانه، استفاده از کلمات رکیک و نامناسب، خشونت و صحنه های قساوت آمیز و شکنجه.

ماده 7 – به منظور اجرای مناسب مفاد این آیین نامه، نهادها و دستگاه های زیر وظایفی به شرح ذیل را بر عهده دارند:

1 – در اجرای بند 3 اصلاحی ماده 2 اساسنامه، بنیاد باید پیش از صدور مجوزهای نشر بازی های رایانه ای در سراسر کشور، ازتخصیص رده سنی مناسب به بازی های رایانه ای، اطمینان یابد و سپس نسبت به اعطای مجوزهای مربوط اقدام کند.

2 – در اجرای بند 2 ماده 3 اساسنامه، بنیاد باید محتواهای آموزشی لازم درخصوص آشنایی با نظم ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای را تهیه کند و در اختیار نهادها و دستگاه های مختلف فرهنگی قرار دهد.

3 – نشر، توزیع و عرضه بازی های رایانه ای بدون ارزیابی و تخصیص رده بندی سنی «نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای» به هر طریق و با هر عنوان ممنوع است و با متخلفین برابر قوانین و مقررات جای کشور با هماهنگی نیروی انتظامی و دستگاه قضایی برخورد می شود.

4 – صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران و شهردای ها مکلف هستند، هماهنگی و همکاری مؤثر را با بنیاد برای معرفی نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای به خانواده ها و اقشار مختلف مردم انجام دهند.

5 – وزارت آموزش و پرورش مکلف است با همکاری بنیاد، آموزش هایی را در مورد نحوه تعامل با بازی های رایانه ای و نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای برای دانش آموزان مقاطع مختلف تحصیلی ارائه دهد.

6 – سایر نهادها و دستگاه های دست اندرکار فرهنگی کشور با استفاده از کلیه ظرفیت های خود، باید برای شناساندن نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای با بنیاد همکاری و مساعدت کنند.

ماده 8 – بنیاد برای بررسی وضعیت روند اجرای این آیین نامه و امکان پالایش فرهنگی جامعه در زمینه بازی های رایانه ای موظف است؛ گزارش های سالانه تعداد بازی های رایانه ای بررسی شده در نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای و رده بندی های تخصیص یافته در دسته بندی های مشخص و همچنین میزان همکاری و هماهنگی سایر نهادهای فرهنگی کشور برای ترویج نظام ارزیابی و رده بندی سنی بازی های رایانه ای در اجرای مفاد این آیین نامه را به شورا ارائه دهد تا این شورا همه سال هماهنگی های لازم را برای اجرای دقیق این آیین نامه و در صورت لزوم اتخاذ تدابیر جدید فراهم آورد.

ماده 9 – این آیین نامه در 9 ماده و 1 تبصره در جلسه 665 و 666 مورخ 95/4/22 و 95/5/5 شورای فرهنگ عمومی به تصویب رسید.

دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی